Stress en pijnklachten

In mijn praktijk Feel It pijnvrij bewegen, voor pijn en bewegingsklachten vullen mijn cliënten een vragenlijst in voordat ze op de eerste afspraak komen. Zo krijg ik al een beetje inzicht in de pijnklacht, maar ook in de factoren die eromheen meespelen. In die vragenlijst vraag ik of ze onder andere last hebben van lichamelijke of mentale moeheid, hoofdpijn, slaapproblemen, stress, angstgevoelens, depressieve gevoelens, concentratieproblemen, burn-out(achtige)klachten, rugklachten, darmklachten. Acht van de tien cliënten geeft aan, naast de pijnklachten waar ze voor komen, last te hebben van drie of meer van bovenstaande issues.

Wat is het verband tussen de pijnklachten waar mijn cliënten mee komen en de stress, vermoeidheid, slapeloosheid etc. die ze ervaren? De meeste cliënten ervaren de pijnklachten waar ze voor komen al langere tijd. Dit varieert van een maand, een half jaar, maar vaak ook al van jaren. Je kan dan ook vaak spreken van chronische pijnklachten. Wat maakt dat het lichaam niet hersteld van de pijn? En hoe komt het dat steeds meer mensen hier tegenaan lopen? Heeft stress hier misschien iets mee te maken? En wat is stress dan precies?

Vroeger dacht ik altijd dat stress iets te maken had met als je ruzie met iemand had, of als je het héél druk had. Tegenwoordig zien we vele vormen van stress om ons heen. Stress kan zijn een drukke baan, deadlines, zorg voor je gezin, mantelzorg, familie issues, mishandeling, zowel lichamelijk als geestelijk, financiële zorgen, chronische pijn, slapeloosheid, maar ook een ongezonde leefstijl, weinig bewegen, veel zitten, verkeerde houding, verkeerde voeding, te veel alcohol, snoep, suiker, roken. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Je ziet dus dat er een heleboel dingen zijn die stress kunnen veroorzaken.

In het lichaam is er maar één reactie op al deze vormen van stress.
Er komt adrenaline vrij in de bijnieren. Adrenaline is een hormoon, een chemisch stofje dat vrijkomt in de bijnieren. De bijnieren zijn klein en zitten als een mutsje bovenop je nieren. De functie van je bijnieren is heel anders dan de functie van de nieren. De nieren zijn er voor het afvoeren van afvalstoffen en het regelen van je vochtbalans.
Adrenaline komt altijd vrij als er stress is, en stress is dus iedere vorm van actie die je onderneemt. Zie dit als een goed iets, want zonder adrenaline geen actie, en geen leven. Adrenaline is een hormoon dat ons oorspronkelijk in de oertijd hielp om voedsel te gaan zoeken, of weg te rennen van gevaar, en daardoor te overleven.
Logisch dus dat onze reactie op het vrijkomen van adrenaline bij stress nog steeds vechten (voor voedsel of tegen gevaar), of vluchten (voor gevaar) is.
In de tijd waarin we nu leven hoeven we niet meer te jagen, en verzamelen we voedsel door naar de supermarkt te gaan. Nog steeds is dat actie, en geeft dat stress. Hoewel we vaak meer last hebben van keuzestress van wat we zullen kopen en of dat wel of niet gezond is.

Stress is een breed begrip, voor zowel leuke als minder leuke dingen,
en heeft alles met iedere vorm van actie te maken.

Stress op zichzelf is helemaal niets mis mee. Alleen moet je je realiseren dat als je lichaam in de stress modus staat, ofwel als je druk met iets bezig bent, dat dan andere automatische processen in je lichaam even stopgezet worden. Je lichaam kan niet alles tegelijkertijd doen. En wat stopgezet wordt dat is het herstel van je lichaam en je spijsvertering. Daardoor herstel je niet of moeilijker van een blessure of (chronische) pijnklachten als je stress hebt. Je lichaam is daar in de stress modus gewoon niet toe in staat. Zo kan het dus ook dat je probeert af te vallen, maar het lukt niet. Misschien gun je je lichaam geen rust tussendoor zodat er geen tijd is voor de spijsvertering.
Als je lichaam na de actie (=stress) ontspant schakelt het over naar de stand waarin je kan herstellen van pijn, en je voedsel kan verteren.
Topsporters weten hier alles van. Die trainen extreem hard. Om het lichaam na de training te laten herstellen en te voeden hebben ze rust nodig, en daarvoor zorgen ze dat ze voldoende slaap krijgen.

Als je zorgt voor ontspanning en rust, dan is dat de tijd voor je lichaam om voedsel te verteren en herstelwerkzaamheden uit te voeren.

Chronische stress
Ga je altijd maar door, en heb je zoals veel van mijn cliënten zeggen geen uitknopje, dan zit je continue in de stress stand. Dat noemen we chronische stress, wat niet gezond is omdat je dan niet kan herstellen en je je voedsel niet kan verteren. Als je je voedsel niet goed kan verteren dan komen er ook geen bouwstoffen vrij voor herstel van je pijn. Dat kan één van de redenen zijn waarom pijnklachten niet overgaan, of steeds weer opspelen. Het kan ook de reden zijn van overgewicht en niet in staat zijn om gewicht te verliezen omdat als er geen tijd voor vertering is het voedsel direct als vet opgeslagen wordt.

Ideaal gezien moet je zorgen dat er balans is tussen stress en ontspanning. Stress om dingen te doen, werk, sport en bewegen. En ontspanning voor opbouw, herstel en voedselvertering.

Hoe ziet ontspanning eruit?
Je weet nu hoe divers stress kan zijn, en dat daartegenover ontspanning moet staan. Maar hoe ziet ontspanning er dan uit? Want ook als je leuke dingen “doet” kan dat inspanning en een vorm van stress zijn, denk aan een dansfeestje. Daar moet je van bijkomen door uit te rusten.

Ontspanning kan zijn op de bank uitrusten, wat niet altijd hetzelfde is als op de bank hangen (je houding kan stress zijn) en tv kijken. Afhankelijk van wat je op tv kijkt kan dat ontspannend of stressvol zijn. Ontspannend is iets waar je om kan lachen, een comedy, cabaret, of een concert met muziek die je mooi vindt. Het journaal of een talkshow met veel ellende van de wereld om ons heen kan weer stress opleveren.
Voor ontspanning kan je op de bank naar muziek luisteren, een boek lezen, of kletsen met huisgenoten.

Ontspanning kan zijn kroelen en aaien met je hond, kat of ander huisdier.

En natuurlijk ontspan en herstel je via slaap. Er zijn veel boeken geschreven over het belang van een goede slaap. Helaas worstelen hier veel mensen mee. Ze kunnen niet inslapen, of worden s ’nachts wakker, of zijn in de ochtend nog steeds moe als ze wakker worden.
Slaap heeft alles te maken met je balans tussen stress en ontspanning. Daar zal ik op een later tijdstip meer aandacht aan besteden. Je kunt zelf veel invloed hebben op slaap en dus op je herstel. Denk daarbij aan 2 uur voor het slapengaan niet meer eten, en ook geen alcohol of koffie. In bed niet meer op je telefoon of tablet kijken, lees liever een boek tot je slaperig wordt. En ga op tijd, en iedere avond op ongeveer dezelfde tijd naar bed, zodat je lichaam daaraan gewend is.
Is het slapen nog steeds moeilijk probeer dan een meditatiemoment voor je gaat slapen. Of kijk eens of Yoga Nidra, ofwel slaapyoga, iets voor je is. Kijk hiervoor eens op YouTube, daar kan je veel sessies vinden.

Je kan ook ontspannen door ademhalingsoefeningen te doen. Met name langer uitademen dan inademen. Bijvoorbeeld 4 tellen inademen, 2 tellen rust, 8 tellen uitademen, 2 tellen rust. Herhaal dit bijvoorbeeld 10 keer. Dit is een oefening, dus niet iets wat je de hele dag gaat toepassen. Wees je bewust dat er heel veel verschillende ademhalingsoefeningen zijn, die verschillende effecten in je lichaam hebben. Denk bijvoorbeeld aan de oefeningen van The Iceman, Wim Hof waar veel ingeademd wordt. Een prachtige oefening, maar bedoelt om in actie te komen. Die doe je dus liever alleen in de ochtend als je opstaat voor energie om dingen te gaan doen. In de avond doe je liever oefeningen waarbij je langer uitademt wat zorgt voor ontspanning.

Het is vaak ook ontspannend om tijd in de natuur door te brengen, meestal ervaar je daar minder prikkels. Lekker wandelen, fietsen, picknicken, of gewoon op het gras liggen met je ogen dicht.

Eten kan ook stress zijn. Let op wat je in je mond stopt. Vraag je altijd af of wat je in je mond stopt voeding voor je lichaam is. Gezond is ook heel lekker, in ieder geval voor je lichaam. Let eens op als je iets gegeten hebt hoe je je daarna voelt. Voel je na bepaald voedsel opgeblazen? Buikpijn, moe of op een andere manier niet prettig. Eet daar eens wat minder van en vervang het door iets anders. Als je zorgt dat je bij iedere maaltijd voldoende eiwitten eet heb je vaak minder trek in iets minder gezonds tussendoor.
En als je eet, ga er dan rustig voor zitten en maak er een ontspannen moment van. Alles wat je eet terwijl je in de auto aan het rijden bent, aan het lopen bent, snel in je mond propt omdat je haast hebt, wordt niet verteerd. Want dat zijn momenten dat je in de stress modus zit, waardoor er geen tijd is voor voedselvertering. Het wordt dan meteen opgeslagen als vet. Eten doe je het beste in een ontspannen omgeving.

De strekking van dit verhaal is dus als je pijnklachten hebt die te langzaam of niet overgaan let dan eens op de balans tussen stress en ontspanning in je leven. Schrijf het eens op. Hoeveel momenten van de dag zijn stressvol, en hoeveel momenten zijn ontspannen.
Kan je daar wat aan veranderen? Iets minder stress door wat aan je gewoonten te veranderen? Of ga eens na wat je kan doen om te ontspannen, en te slapen zodat je lichaam de mogelijkheid krijgt om te herstellen.

Als je weet hoe het zit kan je ervoor kiezen om je lichaam te helpen tegen pijn.
Liefs Wian